Νόρμα του Μπελίνι- Ίσως η πιο απαιτητική Όπερα στην εκτέλεση

Η όπερα θα παρουσιαστεί στις 7 Οκτωβρίου στο Kcineplex.

Ακολουθεί το άρθρο της κας Λίτσας Κουταλάρη-Ιωάννου, διευθύντριας του Ωδείου για αυτή την όπερα.

Το λιμπρέτο της Όπερας το έγραψε ο Φελίτσε Ρομάνι και είναι βασισμένο στην ομώνυμη τραγωδία του Λουί Αλεξάντρ Σουμέ. Η υπόθεση διαδραματίζεται στη Γαλατία προ Χριστού επί Ρωμαϊκής κατοχής. Το 19ο αιώνα, όταν γράφτηκε η Όπερα, η ιστορική ακρίβεια δεν ήταν απαραίτητη. Στο λιμπρέτο του Ρομάνι, που γράφτηκε στα Ιταλικά, οι λεπτομέρειες όσον αφορά τον τόπο και το χρόνο, απλώς υπονοούνται.

Υπόθεση:

Α΄ Πράξη: Η Νόρμα, Αρχιέρεια των Δρυίδων και κόρη του Αρχιερέα Οροβέζο, είναι παντρεμένη κρυφά με το Ρωμαίο Ανθύπατο Πολλιόνε και έχει αποκτήσει μαζί του δύο παιδιά. Οι Γαλάτες ιερείς και πολεμιστές με αρχηγό τον Οροβέζο περιμένουν τη Νόρμα να δώσει το σύνθημα για τον πόλεμο εναντίον των Ρωμαίων. Για χατίρι όμως του Πολλιόνε καθυστερεί. Η Νόρμα προσεύχεται στη Σελήνη να φέρει την ειρήνη, τραγουδώντας την άρια «Casta Diva» (Αγνή Θεά). Είναι ίσως η πιο γνωστή άρια του Μπελλίνι. Οι άριες του Μπελίνι είναι παρατεταμένες μελωδίες, όπως έγραψε ο Βάγκνερ, με συναισθηματική εκφραστικότητα. Παράδειγμα η «Casta Diva». Η προσευχή αυτή θεωρείται το κεντρικό κομμάτι της σκηνής και ίσως και ολόκληρης της Όπερας. Ο μυστικός έρωτας του Πολλιόνε για τη Νόρμα έχει σβήσει και τώρα αγαπά τη νεαρή ιέρεια Ανταλτζίζα η οποία εξομολογείται τα πάντα στη Νόρμα. Εδώ έχουμε το ντουέτο της Νόρμα και της Ανταλτζίζα που είναι μια από τις πιο ωραίες μελωδίες του Μπελίνι. Όταν η Νόρμα μαθαίνει την προδοσία του Πολλιόνε οργίζεται.

Β΄ Πράξη: Η Νόρμα κατέχει ιδιαίτερη θέση στους σπουδαίους γυναικείους ρόλους στην ιστορία της όπερας. Ο Ρομάνι έκανε σημαντικές αλλαγές στην αρχή της Β΄ πράξης. Ενώ στην τραγωδία του Σουμέ η Νόρμα, πάνω στην οργή της σκοτώνει τα παιδιά της, ο Ρομάνι και ο Μπελίνι στην Όπερα την παρουσιάζουν να έχει τόση αγάπη για τα παιδιά της που, όταν πάει να τα σκοτώσει, της πέφτει το μαχαίρι από το χέρι της. Εδώ υπάρχει ένα μικρό και απλό αριόζο που είναι συγκινητικό «Teneri, teneri, figli». Ελπίζει ότι ο Πολλιόνε θα μετανιώσει, αλλά, τελικά δεν βλέπει καμία ελπίδα και έτσι, δίνει το σύνθημα του πολέμου εναντίον των Ρωμαίων. Εδώ ακούουμε το συγκλονιστικό χορωδιακό «Guerra, Guerra» (Πόλεμος, Πόλεμος). Σύμφωνα με το έθιμο, ο Πολλιόνε πρέπει να θυσιαστεί στους Θεούς προκειμένου να εξασφαλιστεί η νίκη. Η Νόρμα θέλει να του χαρίσει τη ζωή αν επιστρέψει κοντά της. Ο Πολλιόνε αρνείται και η Νόρμα προσφέρεται να θυσιαστεί η ίδια. Μ’ αυτή της τη προσφορά, ο έρωτας του Πολλιόνε αναθερμαίνεται. Η Νόρμα παραδίδει τα παιδιά της στη φροντίδα του Οροβέζο αρχηγού των Δρυίδων. Οι δύο μαζί, Πολλιόνε και Νόρμα πηγαίνουν στην πυρά και στο θάνατο.

Ο Θάνατος, θα λέγαμε, είναι περισσότερο καθαρτήρια λύση. Το φινάλε είναι από τις πιο συγκλονιστικές οπερατικές σκηνές. Εδώ έχουμε μία μόνο μελωδία, τη μελωδία της κάθαρσης.

Η μορφή της Νόρμα είναι μια από τους πιο φημισμένους ρόλους της Μαρίας Κάλλας. Ο Νικόλα Ρόσσι – Λεμένι ήταν στο πλευρό της Κάλλας ως Οροβέζο, ένας από τους σημαντικότερους αυτού του ρόλου. Η φωνή του είχε μια χροιά που ήταν ιδανική για το ρόλο αυτό.

Αναφέρεται συχνά κάποια ομοιότητα ανάμεσα στην όπερα του Μπελίνι και στη μελωδικότητα του Σοπέν. Ο Μπελίνι συνάντησε το Σοπέν το 1833 και ο Σοπέν έκανε μια αναφορά στη Νόρμα, εντάσσοντας τη μελωδία του αριόζο «Teneri figli» στη σπουδή του σε ντο δίεση ελάσσονα op. 25 Νο. 7. Είναι καταπληκτικό δείγμα συναισθηματικής ταύτισης καλλιτεχνικών φύσεων.

Ο ρόλος της Νόρμα θεωρείται από τους πιο απαιτητικούς στην όπερα γιατί η φωνή πρέπει να είναι άνετη coloratura, να έχει χάρη, δύναμη και τόνο τρυφερό αλλά και άγριο και η εκτελεστής ταυτόχρονα να διαθέτει απαιτητική σκηνική παρουσία. Μόνο μια σοπράνο που έχει όλα αυτά τα χαρίσματα μπορεί να κρατήσει καλά αυτό το ρόλο. Και, δεν υπάρχουν πολλές.

Η Όπερα τελειώνει με ένα καταπληκτικό trio “Deh, non volerli vittime” για τη Νόρμα, τον Πολλιόνε και τον Οροβέζο, με συμμετοχή της χορωδίας.

Σεπτέμβριος 2017.