Η Όπερα «Το Ελιξίριο του Έρωτα» του Ντονιτσέτι θα παρουσιαστεί στη Μετροπόλιταν Όπερα της Νέας Υόρκης και σε απευθείας, ταυτόχρονη μετάδοση, ζωντανά, στο Ριάλτο στη Λεμεσό και στα Σίνεπλεξ στις άλλες πόλεις το Σάββατο 10/2/2018 στις 7:00 μ.μ.
Το σημείωμα αυτό έχει δημοσιευθεί επίσης στο Φιλελεύθερο στις 8/1/2018
Η Όπερα «Το Ελιξίριο του Έρωτα» του Ντονιτσέτι
Χαρακτηρίζεται «Melodrama Giocoso» ή, χιουμοριστικό μελόδραμα. Το λιμπρέτο γράφτηκε από το Ρομάνι, βασισμένο στο έργο Le Philtre (Το Φίλτρο) του Scrimp. Η πρώτη παράσταση δόθηκε στο Μιλάνο στις 12 Μαΐου, 1832.
Σ’ ένα χωριό στη χώρα των Βάσκων στις αρχές του 19ου αιώνα, ο χωρικός Νεμορίνο βρίσκει την ευκαιρία, στο πανηγύρι του θερισμού, να εκφράσει τον έρωτα του στην Αντίνα, την οποία φλερτάρει επίσης ο λοχίας Μπελκόρε. Στο μεταξύ, εκείνη διαβάζει στους χωρικούς την ιστορία του Τριστάνου και της Ισόλδης και κοροϊδεύουν το αποτέλεσμα του ερωτικού φίλτρου που τους έφερε κοντά. Εμφανίζεται ένας πλανόδιος κομπογιαννίτης ο οποίος τραβά την προσοχή όλου του χωριού με την εισαγωγική του άρια «udite, udite o rustici» (ακούστε, ακούστε, χωρικοί) και τα υπέροχα σόλο της τρομπέτας που τον συνοδεύει. Πουλά στο Νεμορίνο ένα μαγικό φίλτρο (φάρμακο) που θα τον βοηθήσει στον χωρίς ανταπόκριση έρωτα του. Αυτό είναι στην πραγματικότητα ένα μπουκάλι καλό κρασί Μπορντώ. Ο Νεμορίνο είναι πολύ στενοχωρημένος γιατί το ελιξίριο δεν έφερε αποτέλεσμα. Έτσι κατατάσσεται στο στρατό για να μπορέσει να αγοράσει ακόμη ένα μπουκάλι. Ο έρωτας του για την Αντίνα είναι βαθύς και ειλικρινής. Το μαγικό φίλτρο τον κάνει να εκφράσει τα αισθήματα του. Η περίφημη άρια «Una furtiva lagrima» (Ένα κρυφό δάκρυ) που δεν υπήρχε στο λιμπρέτο του Scrimp προστέθηκε στην Όπερα από τους Ρομάνι και Ντονιτσέτι. Η ρομαντική αυτή άρια εισάγεται με συνδυασμό άρπας, φαγκότο και πιτσικάτο εγχόρδων. Η Αντίνα συγκινείται όταν μαθαίνει τα γεγονότα και εξαγοράζει την απόλυση του από το Στρατό με δικά της χρήματα. Η άρια της «Prendi, per me sei libero» (παρ’ την, είσαι ελεύθερος μέσω μου) δείχνει ότι τον αγαπά αληθινά. Επιτέλους, ομολογούν ο ένας στον άλλο τον έρωτα τους και το ζευγάρι σμίγει ευτυχισμένο. Ευτυχισμένος είναι και ο Ντουλκαμάρα ο οποίος θα κάνει χρυσές δουλειές με το ελιξίριο του έρωτα. Η Αντίνα, ο Νεμορίνο και οι χωρικοί τραγουδούν «Elisir di si perfetta, di si rara qualita ….» (τι εξαιρετικό, τι σπάνιο ελιξίριο ….» σχολιάζοντας το μαγικό φίλτρο, που δεν είναι φθηνή απάτη. Στην πραγματικότητα είναι ένα καλό κρασί που τους βοηθά να παραδεχθούν τα πραγματικά τους αισθήματα.
Οι πρώτοι βιογράφοι του Ντονιτσέτι, Alborgetti και Gali έγραψαν ότι ο Ντονιτσέτι και ο λιμπρετίστας Ρομάνι τέλειωσαν το έργο σε 14 μέρες. Η πραγματικότητα είναι πως χρειάστηκαν έξι βδομάδες. Αλλά κι αυτό είναι εντυπωσιακό.
Οι χαρακτήρες του Ντονιτσέτι φαίνονται μέσω της μουσικής, όπως η τρυφερότητα του Νεμορίνο από την γλυκύτητα της μουσικής. Την αλαζονεία του Μπελκόρε προβάλλει η άρια του «come paride vezzoso» υπό τους ήχους του στρατιωτικού εμβατηρίου. Ενώ ο Ντουλκαμάρα, με τον επιθετικό γελοίο τρόπο του δείχνει σαν πραγματικός κομπογιαννίτης. Και υπήρχαν πολλοί τον 19ο αιώνα. Στην όπερα αυτή ονειρεύονται τη πραγματική αγάπη. Και σ’ αυτή τη περίπτωση το ελιξίριο της αγάπης αποδεικνύεται να είναι το καλό κρασί.
Η Όπερα του Ντονιτσέτι μπορεί να παρουσιαστεί με μοντέρνα σκηνοθεσία χωρίς να αλλάζει τίποτε από την υπόθεση. Μια κωμική όπερα μεταφέρεται ευκολότερα στην σύγχρονη εποχή, παρά μια τραγωδία. Στο Covent Garden το 2014 ο Laurent Pelly παρουσίασε το έργο ως αν να συνέβηκε τον 20ο αιώνα. Ο Ντουλκαμάρα οδηγεί ένα Βαν και οι νέοι στο χωριό με τη Βέσπα τους μαζεύονται σε ένα παλιό μπαρ.
Το έργο ανεβάζει η Μετροπόλιταν Όπερα Νέας Υόρκης και θα μεταδίδεται ζωντανά στο Ριάλτο της Λεμεσού και σε κινηματογράφους σε άλλες πόλεις το Σάββατο 10 Φεβρουαρίου, 2018 στις 19:00.
Λίτσα Κουταλάρη – Ιωάννου
Διευθύντρια, Ευρωπαϊκού Ωδείου Κύπρου.